Wat is gaslighting?

Wat is gaslighting?

In de DSM-5 wordt narcisme geclassificeerd als een persoonlijkheidsstoornis die valt onder de cluster-B persoonlijkheidsstoornissen. De belangrijkste kenmerken van narcisme zijn een instabiel zelfbeeld, een ongezond gebrek aan superioriteit, het onvermogen om zich empatisch op te stellen en een gewetenloze houding ten opzichte van anderen. Om die validatie te verkrijgen gaan narcisten heel ver. Narcisten zijn extreem egoïstisch, ze voeden hun zelfvertrouwen ten koste van anderen en zijn obsessief bezig met het in stand houden van hun opgeblazen ego. Een van de meest gebruikte tactieken is gaslighting, een manipulatietechniek die narcisten toepassen om hun slachtoffers volledig in bedwang te houden.

Gaslighting en narcisme?

Gaslighting is een manipulatietechniek waarbij de narcist zijn slachtoffer laat twijfelen aan de realiteit met als doel hem/haar afhankelijk te maken. Slachtoffers van gaslighting gaan twijfelen aan hun eigen waarnemingsvermogen.

De gaslighter maakt gebruik van 5 slinkse handelingen:

• ontkenning
• liegen
• verzwijgen
• projectie 
• tegenstrijdigheden

De gaslighter complimenteert zijn slachtoffer waarna hij hem/haar devalueert en volledig onderuithaalt. Gaslighting is een proces dat jaren kan aanslepen. Hierdoor verliezen slachtoffers het vertrouwen in zichzelf en in de omgeving. Hoe langer je het slachtoffer bent van gaslighting, hoe moeilijker het wordt om te vertrouwen op je eigen waarneming en gevoelens. Deze manipulatietechniek is een ernstige vorm van psychisch en emotioneel misbruik. 

Gaslighting en ontkenning

Een van de meest toegepaste tactieken is de ontkenning van de werkelijkheid. Concreet betekent dit dat de narcist bepaalde gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden met grote stelligheid ontkent. Hierdoor gaan slachtoffers twijfelen aan de realiteit en hun eigen waarneming. 

Liegen en de waarheid verdraaien

Narcisten die gaslighting toepassen, aarzelen niet om te liegen over situaties. Ze hebben een sterke neiging om de werkelijkheid te verdraaien en de waarheid in hun voordeel te manipuleren. Wanneer de narcist een fout heeft begaan, zal hij trachten die situatie te manipuleren zodat hij/zij er als slachtoffer uitkomt. Op die manier hoeft de narcist de verantwoordelijkheid voor zijn gedrag niet te nemen en blijft zijn zelfbeeld intact. Dit heeft als gevolg dat slachtoffers zich verantwoordelijk voelen voor het gedrag van de narcist. 

Verzwijgen

Je zal nooit het volledige verhaal achter de narcist kunnen achterhalen, hoe hard je ook je best doet. Narcisten zullen altijd en bij iedereen belangrijke dingen verzwijgen. Op die manier kan hij zijn zelfbeeld in stand houden. Wanneer het slachtoffer ontdekt dat de narcist iets heeft verzwegen en hem/haar hierop aanspreekt, zal de narcist in de verdediging schieten en zeggen dat je hem moet vertrouwen. Hierdoor gaan slachtoffers denken dat het aan hen ligt en verliezen zij alle realiteitszin.

Projectie

Narcisten zijn eigenlijk uiterst gevoelige en onzekere personen. Om hun gevoelens van onzekerheid te onderdrukken, projecteren zij die op hun slachtoffers. Stel dat je hem/haar betrapt op overspel, dan zal hij wellicht tegen jou zeggen dat jij ook bent vreemdgegaan. Spreek je hem/haar hierop aan, dan krijg je te horen dat de narcist een veel moeilijker verleden dan jou heeft gehad. Zijn gedrag wordt geprojecteerd op zijn slachtoffer waardoor iedere uitvlucht een excuus is om zijn buitensporig gedrag te rechtvaardigen. 

Tegenstrijdigheden

Narcisten beloven veel en doen weinig. Hij zal jou een onvergetelijke toekomst beloven die hij je niet zal bieden. Door zijn overtuigende beloftes zijn slachtoffers geneigd hem te geloven. Wees je ervan bewust dat de daden van de narcist altijd anders uitpakken dan zijn mooie woorden. Spreek je hem hierop aan, dan zal hij je opnieuw sussen met loze beloftes en mooie woorden waardoor je nog meer in de war geraakt en je de narcist opnieuw het voordeel van de twijfel geeft. 

Heb je het gevoel dat je het slachtoffer van een gaslighter bent, wees je er dan van bewust dat je het nooit van de narcist zal winnen. Omdat een narcist niet het vermogen heeft om zich empathisch op te stellen, leiden gesprekken en compromissen vaak tot niets. De enige manier om je te verlossen van een dergelijke persoon, is resoluut met hem breken. 

Belangrijk weetje: uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat alle mensen die aan verborgen narcisme lijden, gaslighting toepassen waardoor je pas tot de ontdekking van gaslighting komt wanneer het te laat is.