Wie regelmatig in contact is gekomen met een narcist zal zich ongetwijfeld afvragen: kan een narcist veranderen? Voor de meeste psychiatrische aandoeningen zoals depressies, fobieën, obsessieve compulsieve stoornissen, schizofrenie en eetstoornissen zijn er uitgebreide wetenschappelijke studies die een bewijs leveren dat behandelingen voor deze stoornissen effectief kunnen werken. Maar hoe zit dat met een narcist?
De narcist als een gevoelloze persoon
De behandeling van psychische stoornissen kunnen onder andere bestaat uit psychotherapie, cognitievegedragstherapie (CGT), een medicamenteuze behandeling of andere psychosociale interventies. Vaker wel dan niet leidt een combinatie van deze verschillende technieken tot de meest succesvolle behandeling voor de meeste psychiatrische aandoeningen. Er is een uitzondering voor de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Er is weinig concreet bewijs gekend die de behandeling van narcisme ondubbelzinnig staaft en die ook nog eens op de lange termijn effectief blijkt te zijn. Narcisme is een ‘redelijke’ stabiele stoornis die naarmate de tijd en leeftijd niet veel verandert. Er zijn studies die aantonen dat er behandelingen bestaan om tot bepaalde gedragsveranderingen te komen, maar een narcist is en blijft nog altijd een relatief gevoelloze en meedogenloze persoon.
De emoties van een narcist
Narcisten zijn extreem gevoelig voor stress, ondanks dat ze dit bij zichzelf en de mensen om zich heen veroorzaken. Ze hebben de neiging om erg boos te worden of zelfs agressief te reageren als ze met hun gedrag worden geconfronteerd. Een narcist heeft moeite om zijn/haar emoties te reguleren en empathie te ervaren. Ze trekken zich terug in patronen van woede, uitlatingen en een destructieve frustratietolerantie.
Studies tonen aan dat de behandeling van narcisme maanden tot zelfs jaren kan duren. Volgens rapportages tonen die studies het volgende aan:
- dat therapie bij narcisten op de lange termijn niet effectief werkt
- dat narcisten de behandeling vroegtijdig of halverwege op eigen initiatief beëindigde.
- Concreet betekent dit dat verbetering bij mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis eerder een uitzondering dat een regel is.
De zelfregulatie van een narcist
Narcisme is een stoornis in het gevoel van eigenwaarde en zelfregulatie waarbij de narcist zijn/haar pathologische onzekerheid op anderen projecteert. Ze bezitten geen oprechte empathie, zoeken de validatie volledig buiten zichzelf, gedragen zich grandioos (grandioos narcisme), zijn oppervlakkig en beschikken niet over zelfinzicht. Het is door dat gebrek aan zelfinzicht en zelfreflectie dat narcisten niet in staat zijn om in hun eigen kwetsbaarheden te graven waardoor ze hun onzekerheid bedekken met een masker van grandiositeit. Die grandiositiet is voor narcisten een primitieve eigenschap om te kunnen overleven.
Kan een narcist veranderen?
Als een narcist écht wil veranderen, dan zijn motivatie, zelfinzicht, cognitieve denkvaardigheden, socialedenkvaardigheden én een hoge frustratietolerantie nodig. Daarnaast is het onontbeerlijk dat narcisten het volgende begrijpen:
- narcisten moeten kunnen inzien dat hun gedrag schadelijk is voor anderen.
- narcisten moeten bereid zijn om de verantwoordelijkheid te nemen voor hun daden in plaats van ze op anderen af te schuiven.
- narcisten moeten een diep verlangen en intrinsieke motivatie bezitten om te willen veranderen, zonder dat het door iemand anders wordt opgelegd.
- narcisten moeten bereid zijn om het noodzakelijke te ondernemen. Dit kan onder andere het nemen van medicatie betekenen, een residentiële opname in een psychiatrisch ziekenhuis of wekelijkse therapiesessies.
- narcisten moeten bereid zijn om hun negatief gedrag te blijven sturen om tot gezonde gedragspatronen te komen.
Door een gebrek aan empathie en zelfinzicht is het onmogelijk om je gedrag te veranderen. Wees je er daarom van bewust dat dit twee eigenschappen zijn die narcisten aan de basis niet bezitten. Concreet betekent dit in theorie dat een narcist de mogelijkheid bezit om te veranderen door nieuwe cognitieve vaardigheden aan te leren. Maar dat dit in de praktijk vaak een onhaalbare zaak is. Je kan bepaalde karaktertrekken veranderen maar geen volledige persoonlijkheid.
Dit vind je wellicht ook interessant
Een narcistische relatie: verstrikt in het web van de narcist
Leven met een narcist – De impact van een narcistische relatie
7 dingen waar narcisten niet tegen kunnen
Hechtingsstijlen en relaties
Narcistisch gedrag herkennen – De antagonistische kenmerken
