In dit vierde deel van deze 10-delige blogserie bekijken we hoe je kan omgaan met gaslighting en narcisme na narcistisch misbruik. We kijken naar de stappen die je kan zetten om je hiertegen de beschermen en hoe narcisten deze manipulatietechniek aanwenden om jou te controleren en te beheersen. Wil je liever de video bekijken, dan tref je onderaan dit artikel de video terug.
Het verschil tussen gaslighting en manipulatie
Gaslighting is een manipulatietechniek waarbij de narcist zijn/haar slachtoffer probeert te overtuigen dat diens waarnemingen, geheugen of gevoelens onjuist zijn. Het doel is om slachtoffers te laten twijfelen aan hun gezond verstand en realiteit. Klik hier om alles over gaslighting lezen.
Manipulatie omvat daarentegen uiteenlopende tactieken die zich niet enkel beperkt tot gaslighting. Het is een manier van handelen die gunstig is voor de manipulator om controle over een persoon uit te oefenen. Dit kan zich uiten in dreigementen, emotionele chantage, het aanpraten van schuldgevoelens, intimidatie of zelfs fysiek geweld.
Het ontkennen van misbruik
Narcisten die manipulatie of gaslighting toepassen zullen het misbruik altijd met grote stelligheid ontkennen. Voor hen is dit de perfecte tactiek om zich van alle schuld vrij te pleiten. In een narcistisch relatie uit zich dit als volgt:
- ze overtuigen hun slachtoffer dat er geen misbruik plaatsvindt, ongeacht hoe schadelijk of pijnlijk hun acties zijn.
- slachtoffers geraken verward en twijfelen aan zichzelf. Ze vragen zich af of ze de situatie niet verkeerd interpreteren.
- slachtoffers beginnen zich af te vragen of ze niet te gevoelig zijn of overdrijven, wat leidt tot een verminderend gevoel van eigenwaarde en zelfrespect.
De schuld verschuiven
Een belangrijke dynamiek van gaslighting is dat narcisten de schuld van zich afschuiven. Dit doen ze door de problemen van de relatie bij hun slachtoffers te leggen. Deze dynamiek komt als volgt tot uiting:
- ze stellen hun slachtoffer verantwoordelijk voor alle problemen, ongeacht wie de feitelijke schuldige is.
- slachtoffers ervaren een gevoel van schaamte omdat de narcist zo overtuigend en geloofwaardig overkomt.
- door de overtuigingskracht van de narcist geloven slachtoffers dat ze de oorzaak van het probleem zijn waardoor ze het gevoel krijgen dat ze de narcist verkeerd behandeld hebben.
- dit leidt tot nog meer onzekere gevoelens waardoor slachtoffers in een traumaband belanden.
Het minimaliseren van jouw gevoelens
Narcisten die manipuleren of gaslighten minimaliseren je gevoelens en ondermijnen jouw behoeftes en verlangens. Ze bagatelliseren de dingen die je irriteren waardoor je je niet gehoord voelt. Jouw ideeën, meningen en visies doen er voor de narcist helemaal niet toe.
Ze schenken geen aandacht aan de dingen die voor jou belangrijk zijn. Je zelfrespect wordt ondermijnt waardoor je begint te geloven dat jouw gevoelens er niet toe doen. Je krijgt het gevoel dat je niet boos mag zijn en dat je niet het recht hebt om de narcist op zijn/haar schadelijk gedrag te wijzen.
Slachtoffers vinden eveneens dat ze niet verdrietig mogen zijn. Hierdoor gaan ze hun eigen behoeftes en verlangens voor de narcist opzijschuiven.
Het uiten van dreigementen
In bepaalde situaties gaan narcisten nog een stapje verder. Ze uiten dreigementen en worden gewelddadig om de controle te behouden. Ze kunnen verbaal of zelfs fysiek agressief uit de hoek komen. Als slachtoffer niet volgzaam zijn dan durft de narcist met zelfbeschadigend gedrag of zelf met zelfmoord of te dreigen.
Wanneer je voor jezelf kiest en de relatie verbreekt, dan kan de narcist je opzadelen met een resem aan juridische procedures. Ze dreigen zelfs om je te beroven van al jouw persoonlijke bezittingen. Hierdoor worden slachtoffers angstig, wat hen weerhoudt om de relatie met de narcist te verbreken.
Isolatie en controle
Tot slot zal de narcist er alles aan doen om jou van je dierbaren (vrienden en familie) te isoleren, waardoor je meer en meer afhankelijk wordt van de narcist. Die afhankelijkheid (traumaband) zorgt ervoor dat je nog meer steun en validatie bij de narcist zoekt. De isolatie waar je in verkeert versterkt je gevoel van hulpeloosheid en maakt het moeilijker om hulp te zoeken. Omdat slachtoffers op dat moment volledig onderworpen zijn aan de narcist, distantiëren ze zich van hun dierbaren die het wél oprecht met hen voorhebben.
Wat moet je doen als je je in een dergelijke situatie bevindt?
Allereerst is het van primordiaal belang om onmiddellijk hulp in te schakelen. Een ervaren en getrainde professional kan je helpen om het narcistisch misbruik te (h)erkennen. Vervolgens kan een therapeut of coach je strategieën aanleren om te leren omgaan met de schadelijke gevolgen van gaslighting.
Wanneer je slachtoffer bent van gaslighting dan is het essentieel om een dagboek bij te houden. Registreer alles met exacte data en tijdstippen wat er tussen jou en de narcist gebeurt. Schrijf alles in chronologische volgorde en zo gedetailleerd mogelijk op. Dit helpt jou om de situatie in een duidelijk perspectief te plaatsen.
Stel eveneens het inschakelen van hulp niet uit. Onderneem concrete stappen en neem de verantwoordelijkheid over jouw leven. Helen van narcistisch misbruik komt niet vanzelf. Je moet er bewust voor kiezen, hard aan jezelf willen werken en vooral geduldig zijn.
Wees je er tot slot van bewust dat iedereen (ook jij) het potentieel bezit om je van een dergelijke relatie los te koppelen. Je moet objectief en eerlijk naar jezelf, naar de relatie en naar de narcist willen kijken. Dit kan je alleen bekomen door uit de relatie te stappen en voor jezelf te kiezen.
Wil je effectieve strategieën leren om los te komen van een narcist. Dan is de online videocursus ‘losbreken van een traumaband’ voor jou. Klik hier om het programma te raadplegen en je in te schrijven.
Dit vind je wellicht ook interessant
Love bombing of verliefd?
Zo projecteert de narcist zijn/haar gedrag op jou
De signalen van narcistisch misbruik herkennen: blogserie – deel 1
De impact van narcistisch misbruik op je zelfvertrouwen en zelfbeeld: blogserie – deel 2
Fases van een narcistische relatie en waarom ontsnappen moeilijk is: blogserie – deel 3
